پارک علم و فناوری خراسان

دکتر ایرج صادقی، مشاور برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک پارک علم و فناوری خراسان در گفت‌وگو با روابط عمومی پارک علم‌ و فناوری خراسان اظهار کرد: وزارت علوم در سال ۱۳۵۸ با هدف ایجاد هماهنگی میان مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، مرکزی را تحت عنوان «ملی تحقیقات علمی» راه‌اندازی کرد. نام این مرکز در سال ۱۳۸۰ با هدف سیاست‌‌گذاری علمی، پژوهشی و فناوری به مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تغییر یافت.

وی افزود: این مرکز دارای «آزمایشگاه سیاستی» است که با هدف کاهش شکاف میان مطالعات نظری و مسائل روز حوزه علم، فناوری و نوآوری فعالیت می‌کند. این آزمایشگاه‌ طرحی را تحت عنوان «پل» جهت شناسایی سیاست‌های شبکه‌سازی و توسعه همکاری فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان و بنگاه‌های بزرگ صنعتی فراخوان کرده است.

دکتر صادقی با بیان اینکه امروزه شرکت‌های دانش‌بنیان در اولویت قرار گرفته‌اند و از علم و دانش‌ آن‌ها استفاده بیشتری می‌شود، تصریح کرد: علیرغم اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان موجب ارتباط میان دانشگاه‌ها و صنایع شده‌اند، با این حال همچنان مهمترین نکته‌ چگونگی همکاری سیستماتیک و عمیق شرکت‌های دانش‌بنیان با صنایع و کارخانجات بزرگ است.

مشاور برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک پارک علم و فناوری خراسان ادامه داد: در این فراخوان اعلام شده، میان بنگاه‌های بزرگ صنعتی، شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهای تسهیل‌گر دولتی تاکنون ارتباط موثر و گسترده ای در کشور برقرار نشده است. بنابراین از ارگان‌ها و سازمان‌ها با طرح دو سوال در این خصوص درخواست راه‌حل شده است. این دو سوال عبارت‌اند از اینکه «چه صنايعی دارای اولويت و ظرفيت بيشتری برای همكاری هستند» و اینکه «چارچوب پيشنهادی برای نقش‌آفرينی دولت بر این صنایع دارای اولویت چيست».

وی گفت: پارک علم و فناوری خراسان برای پاسخ به این دو سوال مقاله‌ای با عنوان «تحليل سياست‌های شبكه‌سازی و توسعه همكاری‌های فناورانه بين شركت‌های دانش‌بنيان و بنگاه‌های بزرگ صنعت» ارائه داد. این مقاله توسط مهندس ساناز حسینیان‌نژاد، رئیس اداره توسعه بازار و پروژه‌های پارک علم و فناوری خراسان و دکتر ایرج صادقی، مشاور برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک پارک علم و فناوری خراسان تهیه و تدوین شده است.

دکتر صادقی افزود: پارک علم‌ و فناوری خراسان با توجه به تجربیات فراوان در این زمینه سرآمد بوده و توانسته است میان شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع ارتباط خوبی برقرار کند و بر اساس همین تجربیات، توانسته با جزئیات سوالات را پاسخ و تشریح کند و حائز رتبه در این فراخوان شود.

وی با اشاره به پاسخ پارک علم و فناوری خراسان به این پرسش‌ها، گفت: در پاسخ به پرسش نخست، کلیه صنایع موجود لیست‌بندی شده و برای آن‌ها شاخص ارزیابی مشخص‌ گردید. بر اساس این لیست، صنايع حوزه انرژی و بخش مرتبط با آن از جمله بهينه‌سازی مصرف انرژی، صنعت پتروشيمی، صنعت انتقال و توزيع نفت و گاز در اولویت قرار گرفتند.

مشاور برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک پارک علم و فناوری خراسان ادامه داد: همچنین در پاسخ به پرسش دوم راهکارهایی ارائه و‌ پیشنهاد داده شد تا دولت مجموعه‌های دولتی را مجاب کند که بخشی از بودجه‌های پژوهشی خود را به شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص دهند. همچنین پیشنهاد دادیم نهادهایی با نقش واسطه‌گری بتوانند مجوز‌های لازم را دریافت کنند و وارد این مسیر شوند.

وی ادامه داد: یکی از چالش‌هایی که طی همکاری صنایع با شرکت‌های دانش‌بنیان فناور شکل می‌گیرد این است که صاحب دانش فن حاصل از این همکاری کیست؟  این امر جنبه‌های حقوقی دارد و در مورد آن باید چاره‌ای اندیشه شود. نکته مهم‌تر و حائز اهمیت این است که دانش فن چقدر ارزش دارد؟ در کشور ما هنوز برای ارزش‌گذاری فناوری سواد و تجربه‌ای قابل توجه و تجربه کافی و قابل استناد وجود ندارد. بنابراین پیشنهاد دادیم تا از شرکت‌های و نهادهای در حوزه ارزش‌گذاری فناوری که در این راستا فعالیت‌های جدی انجام می‌دهند حمایت و این موضوع تقویت شود.

وی اضافه کرد: یکی از ضعف‌های موجود در کشور نبود بانک‌های اطلاعاتی است. دولت می‌تواند بانک اطلاعاتی در خصوص توانمندیهای شرکت‌های دانش‌بنیان تهیه نماید. همچنین شرکت‌های دولتی و بزرگ را تشویق و ترغیب کند تا مسائل و مشکلات خود را با شرکت‌هایی به‌روزتر و‌ توانمندتر مطرح کنند تا آن‌ها به دنبال حل مسائل و‌ مشکلات آن‌ها باشند، زیرا این امر سبب توسعه شرکت‌های کوچک نیز می‌شود.

وی ادامه داد: از آنجایی که شرکت‌های دانش‌بنیان غالباً تجهیزات، خط تولید و سرمایه قابل توجهی ندارند و بعضاً تنها دارایی آن‌ها دانش، علم و هنر آن‌ها در حل مسائل است، ما بستری برای معرفی این شرکت‌ها به صنایع پیشنهاد کردیم و مزايا و معایب همکاری، موانع، مشکلات و آسیب‌ها را شناسایی و در این مقاله به تشریح ‌آن‌ها پرداختیم. همچنین گفته‌ایم که این شرکت چگونه با توجه به تخصصی که دارند به سمت نیاز صنایع بروند و محصولات را بر همان اساس طراحی و تولید کنند. در ادامه این مقاله در خصوص تجارب کشورهای دیگر، دستاوردها و نتایج بدست آمده در این زمینه آمارهایی جمع‌آوری و ارائه شده است.

مشاور برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک پارک علوم و فناوری خراسان با تأکید بر اینکه  شركت‌های بزرگ برای ايجاد شبكه با شركت‌های دانش‌بنيان الزاماتی دارند، خاطرنشان کرد: بنابراین رقابت ميان شركت‌ها آن‌ها را نه تنها وادار به توسعه قابليت‌های  داخلی کرده، بلكه وادار به ايجاد شبكه‌های همكاری کرده است. با تشكيل شبكه، دانش بين اشخاص انتقال می‌يابد، دارايی‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود و ريسک‌های توسعه در بخش‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی كاهش می‌يابد. همچنين شبكه می‌تواند بستری برای نوآوری باشد. با اين وجود بنگاه‌ها در تشكيل شبكه همكاری، با دو چالش اساسی مواجه هستند که شامل شناسايی شريک و همكار مناسب به منظور شبكه‌سازی و آموختن نحوه كار با آن‌ها است.

وی اضافه کرد: پارک علم و فناوری خراسان  در این زمینه چندین تجربه موفق داشته است از جمله شركت ملی گاز که سالانه چندين پروژه موفق با شركت‌های فناور و دانش‌بنيان به انجام می‌رساند. در حال حاضر محصولات زيادی ماحصل اين همكاريی‌ها در صنعت گاز در حال بهره‌بردای است. همچنین صنايع دفاعی سالانه تعدادی همكاری با شركت‌های دانش‌بنيان استان دارد.

دکتر صادقی گفت: همچنین حل برخی از مسائل شهری، تاسيسات و خدمات شهری با نوآوری‌های شركت‌های فناور و دانش‌بنيان به انجام رسیده است. پالايشگاه و نيروگاه‌ها، صنايع معدنی و فلزی نيز همكاری‌های موفقی با شركت‌های دانش‌بنيان و فناور استان داشته‌اند و صنعت داروسازی و تجهيزات پزشكی نيز با چندین تجربه موفق در حوزه اين قبيل همكاری‌های خوبی داشته‌اند

همچنین ساناز حسینیان‌نژاد، رئیس اداره توسعه بازار و پروژه‌های پارک علم و فناوری خراسان در این خصوص،  اظهار کرد: از لحاظ هئیت داوران دومین دوره جایزه پل «متدولوژی » طرح پیشنهادی حائز اهمیت بود.

وی در توضیح متدولوژی مذکور با اشاره به استفاده از روش ماترسی افزود: بنابر این روش در ستون اول ماتریس لیست صنایع و در سطر اول این ماتریس شاخص‌هایی را که برای همکاری استخراج شده بود ، قرار دادیم.سپس سلول به سلول میزان تحقق هر شاخص در هر صنعت را بر بررسی نموده و امتیاز دهی کردیم.

رئیس اداره توسعه بازار و پروژه‌های پارک علم و فناوری خراسان ادامه داد: در نهایت در هر ردیف کسرت تحقق هر صنعت را جمع زدیم و سه صنعت که بالاترین امتیاز را داشت، جزو صنایع با اولویت همکاری قرار گرفت. در آخر خروجی این سه صنعت را با آنچه در پارک علم و فناوری اتفاق افتاده بود مطابقت دادیم و راست آزمایی مدل صورت گرفت که روش مطرح شده مورد تایید هئیت داوران واقع شد.